ENGELLİLERE VERİLEN MAAŞLAR VE DÜZENLİ YARDIMLAR 3 BAŞLIK ALTINDA TOPLANMAKTA;
- A) Engelli Aylığı (2022 Aylığı)
Bağlanması:
2022 maaşı Sosyal
Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı(SYDV) tarafından en az %40 ve üzeri engel oranı
bulunan, kanunla kurulmuş sosyal güvenlik kurumlarından (SSK, Bağ-Kur, Emekli
Sandığı) hiçbirine tabi olmayan ve muhtaçlığı ilgili SYDV’ler tarafından belgelenen
18 yaşından büyük engellilere ya da 18 yaşından küçük engelli yakını
bulunanlara verilen maddi bir haktır. Bu koşulları taşıyanlar bulunduğu yerdeki
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na başvuru yaparak 2022 sayılı yasa
gereğince aylık bağlanmasını talep edebilirler. Başvuru sonrası gelir
kriterleri değerlendirilir. Hanenin toplam gelirini(menkul-gayrimenkul), hanede
ikamet eden kişi sayısına bölündüğünde net asgari ücretin üçte birini
geçmemesine dikkat edilir. 2022 engelli maaşları aylık olarak
verilmektedir. 2022 aylığında engelliler için engel oranına göre 2 kademe
söz konusudur: %40 ila %69 arasında engel oranına sahip engelli maaşı ve %70 ve
üzeri engel oranına sahip engelli maaşı. %70 ve üzeri engel oranına sahip
engelliler %40 – %69 engel oranına sahip engellilere oranla daha yüksek aylık
almaktadırlar.
Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan bir gelir veya aylık hakkından faydalananlar, isteğe bağlı prim ödeyenler, tarım sigortalısı ile birlikte kuruma prim ödeyenler engelli aylığı alamamaktadır.
Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan bir gelir veya aylık hakkından faydalananlar, isteğe bağlı prim ödeyenler, tarım sigortalısı ile birlikte kuruma prim ödeyenler engelli aylığı alamamaktadır.
- B) Muhtaç Aylığı Bağlanması:
27.09.2008 tarihli ve
27010 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Vakıflar Yönetmeliği” hükümleri
gereğince muhtaç aylığı bağlanabilmektedir. Muhtaçlık aylığı Vakıflar Genel
Müdürlüğü tarafından annesi ya da babası olmayan 18 yaş altı muhtaç çocuklar
ile %40 ve üzeri engelli olan muhtaçlara;
1. Sosyal güvencesi olmaması,
2. Herhangi bir gelir veya aylığı bulunmaması (Evde bakım ücreti veya 2022 sayılı kanundan aylık alanlar da başvuramazlar.)
3. Mahkeme kararı veya kanunla bakım altına alınmamış olması,
4. Gelir getirici taşınır ve taşınmaz malı mevcut olmaması veya olup da bunlardan elde edeceği aylık ortalama gelirinin bu yönetmelikle belirlenen muhtaç aylığı miktarını geçmemesi şartı ile bağlanabilir.
1. Sosyal güvencesi olmaması,
2. Herhangi bir gelir veya aylığı bulunmaması (Evde bakım ücreti veya 2022 sayılı kanundan aylık alanlar da başvuramazlar.)
3. Mahkeme kararı veya kanunla bakım altına alınmamış olması,
4. Gelir getirici taşınır ve taşınmaz malı mevcut olmaması veya olup da bunlardan elde edeceği aylık ortalama gelirinin bu yönetmelikle belirlenen muhtaç aylığı miktarını geçmemesi şartı ile bağlanabilir.
- C) Evde Bakım Ücreti Verilmesi: Evde Bakım
AYLIĞI
Evde bakım aylığı
Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı tarafından %50 ve üzerinde engel
oranı olup engelli sağlık kurulu raporunda “Ağır Engelli” ibaresi bulunan ve
başka bir birey olmadan kendi bakımını üstlenemeyecek engelliler için
engellinin bakımını üstlenen kişilere nakit olarak verilen bir destektir. .
Sosyal güvencesi olsun
veya olmasın, her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas
alınmak suretiyle; kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olduğu birey sayısına
göre kendilerine düşen ortalama aylık gelir tutarı bir aylık net asgari ücret
tutarının üçte ikisinden daha az olan bakıma muhtaç engellilere, resmi veya
özel bakım merkezlerinde ya da ikametgâhlarında bakım hizmeti verilmesi devletçe
sağlanmaktadır.
Ölen Anne ve
Babalarının SGK Güvencesinden Yararlananlar İçin;
Böyle bir durumda
malullük oranı önemli olmaktadır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanunu’nun 34. maddesi uyarınca;
- Anne veya babaları ölmüş, %60 ve üzeri oranında
malul olduğu anlaşılan çocuklara, ölen anne veya babasının 5510 sayılı
kanun uyarınca hesaplanan aylığının %25’i oranında aylık bağlanmaktadır.
Bu madde kapsamında yer alan çocuklar bu aylıktan ömür boyu
yararlanabilmektedir. Bu aylıktan yararlanmak isteyenlerin %60 oranının
üzerinde malul olması, 2022 maaşı almıyor olması ve sigortalı olarak
çalışmaması gerekmektedir.
- %60 oranının altında malul olan çocuklarda
Bu durumda 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmamış erkek çocuklarına %25, yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının, her birine aylığın %25’i oranında aylık bağlanmaktadır.
Engelliler İçin Vergi
İndirimleri ve Muafiyetleri
1.Gelir Vergisinde Engelli İndirimi
Engelli indirimi Gelir
İdaresi Başkanlığı tarafından gelir vergisine tabi ücretli çalışan ya da
serbest meslek kazancı elde eden engelliler ile ailesinde ücretli çalışan ya da
serbest meslek kazancı elden eden bakmakla yükümlü olduğu engelli bulunan
engelli yakınlarına ve ayrıca basit usulde vergilendirilen engellilere
sağlanan, engellinin engel oranına göre aylık belli bir miktar paranın gelir
vergisinin matrahından düşürülmesi şeklinde uygulanan dolaylı bir maddi
kazançtır. Vergi indirimi ile engelliler ve engelli yakınları normal şartlarda
ödemesi gerekenden daha az gelir vergisi öderler. Bu, ücretlilerde brüt maaştan
daha az kesinti yapılarak net maaşın daha yüksek olmasını sağlarken serbest meslek
kazancı elde edenlerde yıllık olarak verilen gelir vergisi miktarının daha
düşük verilmesini sağlar.
- ÖTV Muafiyeti
Araç
Alımında ÖTV Muafiyeti
ÖTV’siz araç alımı
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından satın alacağı araca engele uygun ek donanım
yaptıracak malul ve engelliler ya da %90 ve üzeri herhangi engeli bulunan malul
ve engelliler için 0 km araç alımlarında Özel Tüketim Vergisi’nin ödenmemesi
şeklinde uygulanan bir vergi muafiyetidir. Engelliler için uygulanan ÖTV
muafiyeti 5 yılda bir engellinin aracı ilk satın alışında uygulanır. Yani
engelli vatandaşlar 5 yılda bir olacak şekilde yeni bir ÖTV’siz araç
alabileceklerdir.
Özel Araç ve Gereçlerde KDV Muafiyeti
Özel Araç ve Gereçlerde KDV Muafiyeti
KDV Muafiyeti Gelir
İdaresi Başkanlığı tarafından engel oranı ve türü ne olursa olsun tüm engellilere
eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel üretilmiş araç ve gereçler,
engellilerin toplumsal hayata katılımı arttıracak ve engelinin verdiği
dezavantajı ortadan kaldırmaya yönelik ürünlerin satın alınmasında KDV
ödenmemesi şeklinde uygulanan bir vergi muafiyetidir. Dikkat edilmesi gereken
konu KDV’den engelli bireylerin satın alacakları tüm mallar istisna
edilmemiştir. Sadece engeline uygun üretilmiş araç ve gereçlerin (baston,
kabartma klavye, protez vb) satın alımında KDV muafiyeti uygulanmaktadır.
Motorlu
Taşıtlarda MTV Muafiyeti
Motorlu taşıtlar
vergisi muafiyeti Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından engellilerin adına tescil
edilen motorlu taşıtlarda normal şartlarda senede 2 kere motorun hacmine göre
alınan MTV’nin ödenmemesi şeklinde uygulanan engellilere özel bir vergi
muafiyetidir. Engelli kişiler MTV muafiyetinden yararlanmak için vergi dairesi
müdürlüklerine başvurmalıdırlar. MTV muafiyetinde Motorlu taşıtın motor
hacminin ve engelli bireyin özür oranı ve türünün bir önemi bulunmamaktadır.
Konutlarda
Emlak Vergisi Muafiyeti
Emlak vergisi
muafiyeti belediyeler tarafından yüz ölçümü 200 m²’yi geçmeyen ve tek meskeni
olan (meskende hissesi bulunabilir ya da meskenin sahibi olabilir) engelliler
için emlak vergisinin %0 oranlı olarak ödenmesi (yani ödenmemesi) şeklinde
uygulanan bir vergi muafiyetidir. Bu haktan yararlanmak isteyen engelli
vatandaşlarımız engelli sağlık kurulu raporları ile birlikte bağlı bulundukları
belediyeye başvurabilirler. Emlak vergisi istisnasından yararlanmak için
engellinin konutu mesken olarak kullanması gerekmektedir. Yazlık ya da kışlık
olarak kullanılan konutlar bu vergi istisnası kapsamına girmemektedir.
İthal Edilen Araç ve Gereçlerde Gümrük Vergisi Muafiyeti
İthal Edilen Araç ve Gereçlerde Gümrük Vergisi Muafiyeti
Engellilerin
kullanımına ait yurt dışından ithal edilecek özel araç ve gereçler Gümrük
Bakanlığı tarafından gümrük vergisinden istisna edilmiştir. Eşyalar
engellilerin özel menfaati ve diğer bireyler ile arasında bulunan dezavantajlı
durumu ortadan kaldırmak için engelli bireylerin kendisi ya da kamu yararına
çalışan dernek ya da bu gibi kuruluşlarca getirilebilmektedir. İthal
edilebilecek eşyalar şunlardır: engel türüne göre özel üretilmiş araç ve
gereçler; hareket ettirici donanımı bulunan motorlu veya mot0rsuz koltuklar,
bisiklet, motosiklet ve motor hacmi 1600 CC’yi aşmayan binek otomobiller; engel
oranı ve türü nedeniyle el ayak fonksiyonunu tamamen yitirmiş engelliler
tarafından bizzat kullanılamayacak; fakat 3. dereceye kadar olan bir yakını
tarafından kullanılabilecek motor hacmi 2500 CC’ye kadar olan taşıtlar (binek
otomobiller ve arazi taşıtları hariç).
Engelliler İçin Kamu
Kurumları Tarafından Sağlanan İndirim ve Haklar
1. Engelli Kimlik Kartı Hakkı
%40 ve üzeri engeli
bulunan engelli bireylerden isteyenler bulundukları yerdeki Çalışma, Sosyal
Hizmetler ve Aile İl Müdürlüğüne veya bulundukları yerdeki Sosyal Hizmet
Merkezi’ne başvurarak kendileri için engelli kimlik kartı çıkarabilirler.
Engelli kimlik kartları engelli vatandaşların mevzuatta yer alan tüm kamu ve
özel yardımlardan hızlı bir şekilde yararlanması için kullanılmaktadır. Engelli
kimlik kartları sağlık kurulu raporu yerine geçmemekle birlikte engellilere
indirim uygulanan yerlerde engelli sağlık raporu yerine ibraz edilmesi daha
çabuk ve kolay olduğundan engelli vatandaşlarımız için kullanılması tavsiye
edilmektedir.
2.Belediye Engelli İndirimleri
2.Belediye Engelli İndirimleri
Türkiye’deki
belediyeler tarafından engelli vatandaşlara su, toplu taşıma araçları, vapur
vb. hizmetlerde indirim yapılmakta, özellikle toplu taşıma hizmetleri ücretsiz
sunulmaktadır. Her belediye için indirim oranları ve başvuru şartları farklılık
göstermektedir. Hangi koşullarda hangi hizmetlere ne kadar indirim yapıldığını
öğrenmek ve indirimden faydalanmak için belediyenize başvurunuz. İşe
belediyenizi arayarak engelliler için hangi tür hizmet ve indirimlerin
yapıldığını sormakla başlayabilirsiniz.
3.Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Engelli Yardımları
Çalışma, Sosyal
Hizmetler ve Aile Bakanlığı, Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü’ne bağlı Sosyal
Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV) tarafından engelli bireylere çeşitli
yardımlar yapılmaktadır. Engellilerin bulunduğu hanede kişi başına düşen gelir
SYDV muhtaçlık sınırını geçmiyorsa engelli vatandaşlar SYDV yardımlarından
faydalanabiliyor. SYDV’lerin engellilere özel engellerine yönelik ücretsiz
tekerlekli sandalye, protez, konuşma ve işitme cihazı verilmesi yardımları
olduğu gibi gıda, barınma ve nakdi yardımları da bulunuyor.
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları Engelli İndirimi
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları Engelli İndirimi
TCDD engelli kişilere
tüm hatlarda, yüksek hızlı trenler de dahil, ücretsiz ulaşım hakkı
sağlamaktadır. Engeli kimlik kartını ibraz ederek bu ulaşım türünden ücretsiz
yararlanabilir, %50 ve üzeri ağır engelliler için ise engelli ile birlikte
engellinin refakatçisine de ulaşımdan ücretsiz faydalanabilir. TCDD
indiriminden faydalanmak için TCDD’nin bilet satış noktalarına engelli
olduğunuzu resmi bir belgeyle kanıtlamanız gerekiyor.
Kredi
Yurtlar Kurumu (KYK) Engelli Hakları
Kredi Yurtlar Kurumu
tarafından %40 ve üzeri engeli bulunan engellilere burs ve yurt başvurularında
öncelik tanınmaktadır. Kredi Yurtlar Kurumu’nun son yapılan modern binaları
engellilerin ihtiyaçları göz önünde bulundurularak dizayn edilmektedir. Öğrenim
ve katkı kredilerinin geri ödenmesinde “çalışamaz” ibareli raporu bulunan
engellilerin borçları tamamen silinmekte, diğer engellilerde ise alınan öğrenim
ve katkı kredisinin üzerine Toptan Eşya Fiyat Endeksi’ne (TEFE) göre eklenen
faizin %50′si indirilmektedir.
Devlet
Tiyatroları Engelli İndirimi
Engelli vatandaşlar
Devlet Tiyatroları tarafından gösterime giren oyunları ücretsiz
izleyebilmektedirler. Bulunduğunuz yerde devlet tiyatrosu var ise Devlet
Tiyatroları Genel Program sayfasından bulunduğunuz yerde hangi oyunların
sergilendiğini takip edebilirsiniz.
Müze ve Ören Yerlerine Girişte Engelli İndirimi
Müze ve Ören Yerlerine Girişte Engelli İndirimi
Kültür ve Turizm
Bakanlığı tarafından işletilen müze ve ören yerlerine girişler “Müze ve Ören
Yerlere Girişlerde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönerge” gereği engelli
ve yanındaki bir refakatçisine ücretsiz sunulmaktadır. Hizmetten ücretsiz
faydalanmak engelli kimlik kartının gösterilmesi yeterlidir.
Milli
Parklar, Tabiatı Koruma Alanları Ve Tabiat Parklarına Girişte Engelli İndirimi
Orman ve Su İşleri
Bakanlığı tarafından işletilen milli parklar, tabiatı koruma alanları ve tabiat
parklarına girişte engelli olduklarını gösterir kimlik ya da belgelerini ibraz
etme koşuluyla engellilerden ücret alınmamaktadır. Çadır ve karavan yeri
ücretleri ise %50 indirimli olarak uygulanmaktadır.
Engelliler İçin Özel
Şirketler Tarafından Sağlanan İndirim ve Haklar
Şehirler
Arası Otobüs Şirketlerinde Engelli İndirimi
Şehirler arası otobüs
yolculuğu yapacak %40 ve üzeri engelliler için tüm şehirler arası otobüs
yolculuğu hizmeti veren şirketler tarafından Karayolları Taşıma Yönetmeliği’ne
göre normal bilet fiyatları üzerinden %30 indirim yapılmaktadır. Bu engelliler
adına yönetmelikle belirlenmiş kanuni bir haktır ve sık karşılaşıldığı üzere
otobüs şirketlerinin “Engellilere indirimimiz yok.” deme hakları
bulunmamaktadır.
THY
Engelli İndirimi
%40 ve üzeri rapor
oranına sahip engellilere Türk Hava Yolları tarafından tüm iç hat uçuşlarındaki
%20-promosyon ücretleri dışındaki- dış hat uçuş ücretlerinde %25 indirim
uygulanmaktadır. Biletin satış ofisinden alınması gereklidir, internet
üzerinden yapılan alışverişlerde indirim geçerli olmamaktadır. Engelliler bu
indirimden engelli kimlik kartlarını veya engelli sağlık kurulu raporlarını
veyahut engelli ibareli nüfus cüzdanlarını ibraz ederek
yararlanabilmektedirler. Ayrıca 24 saat önceden talep edilmesi halinde
engelliler için tekerlekli sandalye de sağlanmaktadır.
Telekomünikasyon Engelli İndirimleri
Telekomünikasyon Engelli İndirimleri
Ülkemizde 3 büyük cep
telefonu operatörü Turkcell, Vodafone ve Türk Telekom tarafından engelli
vatandaşlara özel indirimli cep telefonu tarifeleri ve cep telefonu hizmetleri
çıkarılmaktadır.
Türk Telekom Engelli İndirimi (Sosyal Tarife)
Türk Telekom Engelli İndirimi (Sosyal Tarife)
%40 ve üzeri rapor
oranına sahip engelli bireyler ya da 1. Derece yakınları için çeşitli
indirimler uygulanmaktadır 444 0 375 numaralı telefondan bilgi alabilirsiniz.
İnternet Tarifeleri Engelli İndirimleri
İnternet Tarifeleri Engelli İndirimleri
Bilgi Teknolojileri ve
İletişim Kurumu’nun (BTK) yaptığı çalışma sonucunda 2012 Şubat ayından itibaren
ülkemizdeki tüm internet servis sağlayıcıları tarafından internet ücretlerinde
%40 ve üzeri özür oranı bulunan engellilere özel %25 indirim sağlanmaktadır.
Ayrıca engellilere özel çeşitli internet tarifesi kampanyaları
düzenlenmektedir. Ayrıntılı bilgi için servis sağlayıcılarının internet
sitelerinden bilgi alabilirsiniz.
Engellilerin İstihdamına Yönelik Haklar
Engellilerin İstihdamına Yönelik Haklar
Devlet
Personel Başkanlığı Engelli Memur Alımları
ÖSYM’nin yaptığı
Engelli E-KPSS ile Devlet Personel Başkanlığı tarafından kamuya engelli alımları
yapılmaktadır. %40 oranında sağlık kurulu raporu ile başvurularını ÖSYM’ye yapabilirler. İlköğretim,
ortaöğretim,
lise, üniversite
mezunu kişiler
E-KPSS’ye
girebilir.
Özel
Sektör ve Devlet Kurumlarına Engelli Personel Alımları
2003 tarih ve 4857
sayılı İş Kanunu’na göre 50 ve daha fazla işçi çalışan kamu sektörü
işyerlerinin en az %4, özel sektör işyerlerinin ise en az %3 oranında engelli
istihdam etmesi yasal zorunluluktur. Engellilerin istihdamı Türkiye İş Kurumu
tarafından ilgili işverenlere sağlanmaktadır. Ayrıca %3′lük yasal
kotasının üzerinde engelli personel çalıştıran özel şirketlerin fazladan
çalıştırdıkları engelli personele ait sigorta primleri devlet tarafından
yatırılmaktadır.
Engellilerin Eğitimine
Yönelik Haklar
Özel
Eğitim Hakkı
Özel eğitime ihtiyacı
olup olmadıkları Rehberlik Araştırma Merkezleri (RAM) tarafından belirlenen
engelliler tüm şehirlerdeki engelliler için kurulmuş özel eğitim
okullarında engel grubuna göre eğitim görebilmektedirler. Özel eğitim
okulları ülkemizde birçok il ve ilçede özel kişiler tarafından kurulmuş olup bu
okulların giderleri her engelli öğrenci adına Milli Eğitim Bakanlığı tarafından
karşılanmaktadır. Bulunduğunuz yer veya en yakın yerdeki özel eğitim okullarını
öğrenmek için bağlı bulunduğunuz belediye ya da valilik/kaymakamlıktan bilgi
alınabilirsiniz. Ayrıca Alo 183 Aile, Kadın, Çocuk, Engelli ve Sosyal Hizmet
Danışma Hattı’ndan da yönlendirme alınabilir.
Özel Eğitime Gereksinim Duyan Öğrencilerin Okullara Ücretsiz Taşınması
Özel Eğitime Gereksinim Duyan Öğrencilerin Okullara Ücretsiz Taşınması
Milli Eğitim Bakanlığı
ve Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı işbirliği ile özel eğitim
sınıfına devam eden engelli öğrencilerin toplu taşıma araçlarıyla taşınması
ücretsiz olarak sağlanmaktadır. Ücretsiz taşıma hizmetinden yararlanmak isteyen
aileler çocuklarının devam ettiği özel eğitim sınıfının bağlı bulunduğu
okullarına başvurmalıdır.
Kaynaştırma/bütünleştirme
eğitimindeki öğrencilere ücretsiz servis imkanı sağlanmamaktadır. Özel eğitim
ve rehabilitasyon merkezlerinin servis imkanı sağlama yükümlülüğü
bulunmamaktadır.
MEB
ve ÖSYM Sınavlarında Engelliler İçin Sağlanan Kolaylıklar
Üniversite giriş sınavları, E-KPSS gibi
sınavlarda engelli öğrenciler için uygun ortam oluşturulmakta, sınava giren
kişinin engel türüne göre soru kitapçıkları düzenlenmektedir. Engelli bireyin sınavı
rahat bir şekilde geçirebilmesi her türlü ek tedbir alınmaktadır. Örneğin görme
engelliler için Braille Alfabesi ile yazılmış soru kitapçıkları ve 30 dakika ek
süre verilmekte, ortopedik engeli olan öğrenciler için asansörlü binalar tahsis
edilmekte ya da sınava zemin katta girmesi sağlanmaktadır. Üniversiteye giriş
sınavlarında engelli öğrenciler “özel tür” olarak değerlendirilip engelli
öğrencilere ek puan verilmektedir.
Yorumlar
Yorum Gönder